PROPORZEC

Obrzędy związane z proporcem 
Najpopularniejsze obrzędy harcerskie związane z proporcem to:
• nadanie proporca zastępowi 
• przechowywanie proporca 
• przekazanie proporca nowemu chorążemu 
• wprowadzanie proporca w pierwszy krąg ognia 
Niejedna drużyna mogłaby dorzucić jeszcze przynajmniej po jednym obrzędzie, wszak lista ta nie jest zamknięta i każda jednostka z biegiem lat wypracowuje własne rytuały. I tu mała przestroga. Ambitny drużynowy pamiętać powinien, że obrzędy często rodzą się same i nie należy ich wymyślać na siłę. Mają wtedy większą wartość emocjonalną i łatwiej je pielęgnować. 
Nadanie proporca zastępowi
Zastęp wykonał pozytywnie ostatnie zadanie i zakończył okres zdobywania proporca. Nadszedł uroczysty dzień nadania go zastępowi. Drużynowy z przybocznym organizują specjalną ceremonię przyznania zastępowi „przywileju noszenia proporca” oraz wręczenia proporca wybranemu przez zastęp chorążemu. Zastęp wcześniej sam wyszywa proporzec — może to być jedno z zadań. Obrzęd musi być bardzo uroczysty i mieć dużą rangę. Można na przykład zaprosić specjalnego gościa, który wręczy proporzec. Może to być hufcowy, członek Szarych Szeregów czy ktoś wybitny, np. sportowiec czy artysta. Zależy to od specyfiki zastępu i drużyny. Miejsce i pora też powinny być właściwe, np. wczesny świt na małej wysepce na środku jeziora, ponure ruiny zamczyska o północy, podziemia twierdzy, strzelista jaskinia. O wspaniałej oprawie nie trzeba przypominać. Poważne potraktowanie nadania proporca i stworzenie odpowiedniego klimatu wokół tej imprezy, ma bardzo duży aspekt wychowawczy. Jest to zalążek przyszłego podejścia zastępu, i reszty drużyny, do narzędzia metodycznego, jakim jest proporzec. Jeśli drużynowy podejdzie do tego lekceważąco — „no to macie proporzec, fajnie wyszyty, noście go” i koniec, to niech się nie dziwi, że reszta zastępów nie będzie specjalnie zainteresowana zdobywaniem i noszeniem jakiejś tam chorągiewki. Ranga proporca w takiej drużynie będzie zerowa. 
Przechowywanie proporca
Nie do pomyślenia jest, aby proporzec się poniewierał. Niektóre drużyny wypracowały ciekawe obrzędy związane z przechowywaniem proporca. Dla przykładu, obrzędowy jest zarówno moment zdejmowania proporca jak i wieszania go w specjalnym miejscu w harcówce. Samo miejsce jest do tego odpowiednio przygotowane. Może to być centralny punkt bazy zastępu czy kącika zastępu w harcówce drużyny, z estetycznie zaakcentowanym zdobnictwem harcerskim (rzemyki, plecionki ze sznurka, makramy, wymyślnie ukształtowane drewno itd.). Widziałem kiedyś proporce przechowywane w szklanych gablotach, ale wyglądało to mało twórczo i nasuwało bardziej skojarzenia z ekspozycją muzealną niż miejscem, gdzie harcują skauci. Oczywiście wszystko jest dozwolone, każda drużyna ma swoją specyfikę. Inaczej przechowują proporce drużyny lotnicze, inaczej rowerowe, żeglarskie, konne czy nawiązujące do bohaterów II wojny światowej — najważniejsze, aby proporzec był szanowany i nie leżał zwinięty na półce czy rzucony z drzewcem w kąt za szafę. 
Przekazanie proporca nowemu chorążemu proporca
Kiedyś nadchodzi taki moment, że proporzec trzeba przekazać nowemu chorążemu proporca (w niektórych środowiskach zwanych strażnikami proporca, a dla proporca czy sztandaru drużyny — wielkimi strażnikami proporca/sztandaru). To ważny dzień w życiu zastępu, który jest odnotowany w kronice zastępu. Niektóre zastępy umieszczają na drzewcu tasiemkę z wyszytą datą, nazwiskiem i mianem puszczańskim kolejnego chorążego. Pamiętać wszak należy, że chorążym nie zostaje się z przypadku. Zatem, przekazanie tej zaszczytnej funkcji, wyróżnionemu w ten sposób harcerzowi, musi mieć szczególną wagę. Ceremonia przekazania funkcji wiąże się nie tylko z oddaniem proporca, ale także z wymianą uwag, spostrzeżeń i dobrych rad udzielanych przez starego chorążego, nowemu. Jest to tak zwana Wiedza Strażników Proporca, którą się zapisuje w specjalnej księdze, zrobionej z kory drzewa. Forma obrzędu jest zależna od liczebności i charakteru zastępu. 
Wprowadzanie proporca w pierwszy krąg ognia
Bardzo ciekawy obrzęd, częściej stosowany przez drużynę zaraz po zdobyciu proporca drużyny niż przez zastępy. Nie mniej wart jest przeniesienia o szczebel niżej. Gdy zastęp otrzyma proporzec nadchodzi taki dzień, że po raz pierwszy (nie licząc momentu nadania, które może być przy ognisku) zastęp wystąpi pod nim na ognisku drużyny czy na pierwszym ognisku obozowym. Jest to swoisty „chrzest ognia”. Bardzo sympatyczny i ważny moment w życiu zastępu. Wart chyba odpowiedniego uczczenia.